Rok 2026 przyniesie w Wielkiej Brytanii największe od lat zmiany w prawie pracy, obejmujące m.in. chorobowe od pierwszego dnia, wyższe płace i nowe prawa rodzinne.

Rok 2026 zapowiada się jako jeden z najważniejszych dla pracowników w Wielkiej Brytanii od ponad dekady.

Parlament przyjął w grudniu ustawę Employment Rights Bill, która wprowadza szeroki pakiet reform obejmujących zarówno podstawowe prawa pracownicze, jak i relacje pracodawców ze związkami zawodowymi.

Zmiany będą wdrażane etapami, aby umożliwić firmom dostosowanie się do nowych obowiązków.

Nowe przepisy zostały rozpisane na dwa główne etapy w 2026 roku – pierwszy od kwietnia, wraz z początkiem nowego roku podatkowego, oraz drugi od października.

Dodatkowo część reform, uznawanych za najbardziej przełomowe, zacznie obowiązywać dopiero w 2027 roku.

Chorobowe i urlopy rodzinne jako prawo od pierwszego dnia pracy

Pierwsza fala zmian wejdzie w życie w kwietniu 2026 roku i skupi się na wzmocnieniu podstawowych praw wszystkich pracowników, niezależnie od stażu czy poziomu zarobków.

Jedną z kluczowych reform będzie zniesienie okresu oczekiwania na Statutory Sick Pay.

Zasiłek chorobowy będzie przysługiwał od pierwszego dnia choroby, a nie dopiero od czwartego, jak dotychczas.

Jednocześnie zniknie dolny próg dochodowy, co oznacza, że prawo do SSP zyskają także osoby o niskich dochodach. Tygodniowa stawka chorobowego wzrośnie do £123,25.

Zmiany obejmą również urlopy rodzinne. Zarówno urlop ojcowski, jak i bezpłatny urlop rodzicielski będą przysługiwać od pierwszego dnia pracy, bez wymogu przepracowania określonego okresu.

Stawki ustawowych świadczeń rodzinnych, takich jak maternity pay, paternity pay czy adoption pay, wzrosną do £194,32 tygodniowo.

Nowa instytucja nadzorująca prawa pracowników

Ustawa powoła także Fair Work Agency, czyli jeden centralny organ odpowiedzialny za egzekwowanie podstawowych praw pracowniczych.

Nowa agencja przejmie zadania dotychczasowych instytucji i będzie nadzorować m.in. kwestie zwolnień, urlopów oraz wynagrodzeń.

Od kwietnia zwiększy się również maksymalna kara za brak konsultacji przy zwolnieniach grupowych. Odszkodowanie wzrośnie z 90 do 180 dni wynagrodzenia.

Dodatkowo zgłaszanie przypadków molestowania seksualnego zostanie jednoznacznie uznane za „qualifying disclosure” w prawie sygnalistów, co wzmocni ochronę osób zgłaszających nadużycia.

Płaca minimalna w górę od kwietnia 2026 roku

Wraz z nowym rokiem podatkowym wzrosną także stawki płacy minimalnej. National Living Wage, obowiązująca osoby od 21. roku życia, zwiększy się o 4,1 proc. do poziomu £12,71 za godzinę. Rząd podkreśla, że zmiana ta zapewni realny wzrost wynagrodzeń dla osób o najniższych dochodach.

Nowe stawki od kwietnia 2026 roku będą wyglądały następująco:

• National Living Wage (21 lat i więcej): £12,71 za godzinę
• Stawka dla osób w wieku 18–20 lat: £10,85 za godzinę
• Stawka dla osób w wieku 16–17 lat: £8,00 za godzinę
• Stawka dla praktykantów: £8,00 za godzinę

Rząd zapowiada, że podwyżki są kolejnym krokiem w kierunku zrównania stawek dla młodszych pracowników z pełną płacą minimalną.

Koniec ulgi podatkowej dla osób pracujących z domu

Od 6 kwietnia 2026 roku zniknie możliwość korzystania z ulgi podatkowej na pracę zdalną. Obecnie część pracowników może odliczać od podatku koszty związane z pracą w domu, takie jak wyższe rachunki za energię czy połączenia służbowe.

Ulga była dostępna zarówno w formie rozliczenia rzeczywistych kosztów, jak i ryczałtu w wysokości £6 tygodniowo bez konieczności przedstawiania rachunków. Od nowego roku podatkowego rozwiązanie to zostanie całkowicie zlikwidowane.

Według rządowych szacunków zmiana dotknie około 300 tys. osób. Dla podatników w podstawowej stawce oznacza to wzrost obciążeń o około £62 rocznie, a dla podatników w wyższej stawce – około £124.

Zakaz „fire and rehire” oraz nowe obowiązki pracodawców od października

Druga fala zmian, zaplanowana na październik 2026 roku, obejmie jedne z najbardziej kontrowersyjnych praktyk na rynku pracy. Zakazane zostaną działania typu „fire and rehire” oraz „fire and replace”, polegające na zwalnianiu pracowników i oferowaniu im ponownego zatrudnienia na gorszych warunkach.

W większości przypadków takie działania będą automatycznie uznawane za nieuczciwe zwolnienie, choć ustawa przewiduje bardzo wąskie wyjątki, np. w sytuacjach poważnych problemów finansowych firmy.

Pracodawcy zostaną również objęci nowym obowiązkiem podejmowania „wszystkich rozsądnych kroków” w celu zapobiegania molestowaniu seksualnemu. Odpowiedzialność obejmie także przypadki nękania pracowników przez osoby trzecie, takie jak klienci czy kontrahenci.

Napiwki, związki zawodowe i dłuższy czas na pozew

Jesienią 2026 roku zostaną zaostrzone przepisy dotyczące napiwków. Pracodawcy będą musieli konsultować politykę napiwkową z pracownikami, a same zasady będą musiały być aktualizowane co najmniej raz na trzy lata.

Rozszerzone zostaną także prawa związków zawodowych. Pracodawcy będą zobowiązani informować pracowników o prawie do przystąpienia do związku, a przedstawiciele związków zyskają łatwiejszy dostęp do miejsc pracy oraz płatny czas na realizację obowiązków związanych z równością.

Istotną zmianą będzie również wydłużenie terminu na wniesienie większości spraw do trybunału pracy z trzech do sześciu miesięcy.

Zmiany zapowiedziane po 2026 roku

Część reform wynikających z Employment Rights Bill zacznie obowiązywać dopiero w 2027 roku. Wśród nich znajdzie się likwidacja kontraktów zero-hours.

Pracownicy otrzymają prawo do gwarantowanych godzin odpowiadających ich regularnym wzorcom pracy oraz rekompensaty za odwołane w ostatniej chwili zmiany.

Planowane są także wzmocnione zabezpieczenia dla kobiet w ciąży i osób wracających z urlopów rodzinnych. Zwolnienie w tym okresie będzie możliwe wyłącznie w ściśle określonych przypadkach.

Rząd zapowiada również wprowadzenie nowego prawa do bezpłatnego urlopu żałobnego, obejmującego także stratę ciąży przed 24. tygodniem.

Jednocześnie wzmocnione zostaną przepisy dotyczące elastycznej pracy, nakładając na pracodawców obowiązek jasnego uzasadniania odmowy takiego wniosku.

 
Dziękujemy za przeczytanie artykułu do końca! Zachęcamy do odwiedzenia naszego Facebooka, Twittera i YouTube. Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.

Czytaj następny artykuł: Samolot Ryanair zawrócił do Birmingham po silnych turbulencjach. Kilku pasażerów wymagało pomocy medycznej