Wielka Brytania będzie musiała płacić do unijnego budżetu w zamian za ściślejsze relacje

Unijne plany wobec Wielkiej Brytanii zakładają nowe opłaty za dostęp do wspólnego rynku energii, co może stać się kluczową próbą dla powyborczego resetu relacji.

Wielka Brytania ponownie znalazła się w centrum europejskiej debaty o finansowaniu i dostępie do unijnych rynków, a potwierdzenie planów o przyszłych wpłatach do budżetu UE wywołało polityczne poruszenie zarówno w Londynie, jak i w europejskich stolicach.

Mimo że od Brexitu minęło już kilka lat, sprawy finansowe i regulacyjne wciąż wymagają precyzyjnych ustaleń. Najnowsze stanowisko UE może okazać się jednym z najważniejszych testów trwającego „resetu” relacji z rządem kierowanym przez Keira Starmera.

Sprawa dotyczy nie tylko rynku energii, lecz również planowanej współpracy obronnej i nowych umów weterynaryjnych, które mają ułatwić handel. Rosnące napięcia wokół kosztów wejścia do kluczowych programów unijnych pokazują, że negocjacje wchodzą w bardziej wymagającą fazę.

UE stawia warunek: opłaty za dostęp do wspólnego rynku energii

Podkreślił jednocześnie, że Dublin popiera bliższą współpracę z Londynem, ale realistyczne podejście wymaga uwzględnienia kosztów korzystania z unijnych mechanizmów.

Decyzja UE pojawiła się po maju 2025 roku, kiedy to na szczycie inaugurującym „EU reset” ustalono, że strony będą szczegółowo analizować warunki możliwego uczestnictwa Wielkiej Brytanii w unijnym rynku energii.

Wtedy nie wspominano jednak o konieczności finansowych wpłat. Teraz większość państw UE uznała, że dostęp do tak rozbudowanego systemu nie może być bezkosztowy, a część rządów – m.in. Belgia i Niemcy – ostrzega przed sytuacją, w której Londyn mógłby „wybierać najlepsze elementy” wspólnego rynku, nie ponosząc pełnych konsekwencji regulacyjnych.

Napięcia wokół finansowania udziału w programach UE

Część mediów mówiła nawet o kwotach 6,5–6,7 mld euro, choć według ustaleń „The Guardian” propozycja Komisji jest elastyczna i mieści się w przedziale od 1 do 6 mld euro, zależnie od przewidywanych korzyści dla Wielkiej Brytanii.

Peter Ricketts, przewodniczący komisji ds. europejskich w Izbie Lordów, skomentował, że opłata rzędu 6,5 mld euro byłaby „tak wysoka, iż sugerowałaby, że część krajów UE nie chce Londynu w tym programie”.

Unijni urzędnicy, informując ministrów o stanie rozmów, mówili o potrzebie „nerwów ze stali i jedności” podczas dalszych negocjacji z Wielką Brytanią, którą określono jako „skomplikowanego i wymagającego partnera”.

Możliwe ułatwienia na granicach od 2026 roku

Oczekiwania polityczne i obawy o tempo rozmów

Z kolei irlandzki polityk Barry Andrews skrytykował dotychczasowe tempo prac, określając postępy jako „bardzo powolne” i sugerując, że brakuje politycznej determinacji, zwłaszcza w kontekście sytuacji geopolitycznej, która powinna skłaniać do szybszych działań, szczególnie w obszarze obronności.

Stanowisko rządu Wielkiej Brytanii